გადასახადის გადამხდელის ცრუმაგიერ პირად აღიარება. საგადასახადო ორგანოს გაუმართლებელი ძალაუფლება, თუ ეფექტიანი მექანიზმი?

ნაშრომში, გამოკვლეულია გადასახადის გადამხდელი ცრუმაგიერი პირის ინსტიტუტის თავისებურებები ქართულ სამართალში; კრიტიკულადაა გაანალიზებული არსებულ მოწესრიგება და მომიჯნავე, თუ მსგავსი სამართლებრივი ინსტიტუტები. წარმოდგენილია საგადასახადო ორგანოს ძალაუფლების საზღვრების დადგენის მცდელობა და გადასახადის გადის გადამხდელის შედარება კერძო სამართლის სხვა სუბიექტებთან კრედიტორების რანგში. მოკლედაა განხილული შესატყვისი საერთაშორისო გამოცდილება ამერიკის შეერთებული შტატების სამართლის მაგალითზე და შემოთავაზებულია გამოსავალი ეროვნულ სისტემაში არსებული გამოწვევების დასაძლევად.

1. ზუბიტაშვილი, ნ., პარტნიორის პასუხისმგებლობა კორპორაციის ვალდებულებებისათვის საზოგადოების გადახდისუუნარობის დროს - გამონაკლისი შემთხვევები პასუხისმგებლობის პრინციპიდან, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დაცული სადისერტაციო ნაშრომი, 2016, 74;
2. ნადარაია, ლ., როგავა, ზ., ბოლქვაძე, ბ., საქართველოს საგადასახადო კოდექსის კომენტარი წიგნი მეორე, 2012,
https://library.iliauni.edu.ge/wp-content/uploads/2021/06/60.-saqarthvelos-sagadasakhado-kodeqsis-komentari-tsigni-meore.pdf;
3. სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, რჩეული მუხლები, გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოება (GIZ), თბილისი, 2020;
4. საქართელოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებანი ადმინისტრაციულ საქმეებზე, №1 საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებანი ადმინისტრაციულ
საქმეებზე, 2020, https://old.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/2020w-administr-krebuli1.pdf;
5. ფიფია, გ, საგადასახადო კოდექსის კომენტარები, 2020;
6. ჩიკვილაძე, მ., პოსტ საბჭოთა ქვეყნების (საქართველო) გადასახადების შედარებითი ანალიზი, ეკონომიკური
განვითარების სტრუქტურული და ინოვაციური პრობლემები, პროფ. გიორგი წერეთლის დაბადებიდან 65 წლისთავისადმი მიძღვნილი, საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის მასალების კრებული, თბილისის სახელმწიფო უნივრსიტეტი, 2017;
7. ჭანტურია, ლ., 56-ე მუხლის კომენტარი, მე-2 ველი, სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, წიგნი I, სამოქალაქო სამართლის ზოგადი ნაწილი 2017;
8. Alting, C., Piercing the Corporate Veil in American and German Law - Liability of Individuals and Entities: A Comparative View, Tisla Journal of Comparative and International Law, Vol. 2, Isssue 2, 187, 1995;
9. Cox, J. D., Hazen, T. L., Business Organizations Law, 3rd Edition, 2011;
10. Disregarding Corporate Entity in Settling Accounts between Close Corporation and its Stockholder or Stockholders, 100 American Law Reports 2nd, 385, West Group, 2008;
11. Internal Revenue Code, Section 6901, https://www.govinfo.gov/content/pkg/USCODE-2011-title26/pdf/USCODE-2011-title26.pdf;
12. Newton, W. H., Transferee Liability under Section 6901 of the Code, 12 Houston Law Review, 820, 1975;
13. Rüthers, B., Stadler, A., Allgemeiner Teil des BGB, 16. Aufl. § 25 Rn. 7;
14. Smith, A., An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, London, 1904, https://oll-resources.s3.us-east-2.amazonaws.com/oll3/store/titles/237/Smith_0206-01_EBk_v6.0.pdf.
15. უზეანესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე №ას-1158-1104-2014;
16. უზენაესი სასამართლოს ადმინისტარციულ პალატის 2019 წლის 16 აპრილის გადაწყვეტილება საქმეზე №ბს-1191(კ-18);
17. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე №ას-1332-2023;
18. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე №ას-571-879-09;
19. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე №ას-891-1177-09;
20. 2023 წლის 30 მარტის №1777 საკონსტიტუციო სარჩელი,
https://constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=15371;
21. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს 2023 წლის 03 ივლისის განჩინება საქმეზე №3ბ/1205-23;
22. საკონსტიტუციო სასამართლოს 2008 წლის №1/1/403,427 გადაწყვეტილება საქმეზე „კანადის მოქალაქე ჰუსეინ ალი და საქართველოს მოქალაქე ელენე კირაკოსიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ;
23. 2020 წლის 30 ივნისის საკონსტიტუციო წარდგინება №1520 წარდგინება;
24. Chase v. Commissioner, 59 T.C.M. (CCH) 261, 264, 1990;
25. Chevrol v. France, https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=002-7105;
26. Formin v. Moldova, pars. 22-34,
https://hudoc.echr.coe.int/app/conversion/pdf/?library=ECHR&id=001-106789&filename=001-106789.pdf&TID=thkbhnilzk;
27. G.M. Leasing Corp. v. United States, 429 U.S. 338, 1977;
28. Hirvisaari v. Finland, pars. 30-33,
https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-59682;
29. Seryavin and others v. Ukraine, pars. 55-62,
https://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-103279;
30. Suominen v. Finland https://hudoc.echr.coe.int/app/conversion/docx/?library=ECHR&id=001-61178&filename=CASE%20OF%20SUOMINEN%20v.%20FINLAND.docx&logEvent=False;
31. Valley Finance, Inc. v. United States, 629 F.2d 162 (D.C. Cir. 1980;
32. https://info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/208646?;
33. https://libquotes.com/albert-bushnell-hart/quote/lbi1f6j;
34. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1043717?publication=0;
35. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/16492?publication=98;
36. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/29962?publication=167;
37. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346?publication=36;
38. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702?publication=131;
39. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/32842?publication=69;
40. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4586120?publication=0;
41. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4595604?publication=0#DOCUMENT:1;
42. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/5230186?publication=9#DOCUMENT:1;
43. https://www.constcourt.ge/ka/judicial-acts?legal=9738;
44. https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/16426?publication=263.