ჩანასახის უფლებაუნარიანობის საკითხის მნიშვნელობა ეროვნულ სამართლებრივ სისტემაში

ჩანასახის სამართლებრივი სტატუსი გადაუჭრელი და სენსიტიური საკითხია. შედარებითი სამართლის კვლევის საფუძველზე ვასკვნით, რომ უნიფიცირებული მიდგომა არ არსებობს. დღემდე, ჩანასახის, ემბრიონისა, თუ ფეტუსის, ერთხმად, აღიარებული, სამართლებრივი განმარტებაც კი არ გვხვდება. სამედიცინო პროგრესმა და ბიოტექნოლოგიების განვითარებამ ჩანასახი არასახარბიელო სამართლებრივ მდგომარეობაში ჩააგდო და ამიტომაც გახდა აუცილებელი მისი მდგომარეობის განსაზღვრა. ამ კონტექსტში, გასაგები ხდება, რატომ ერიდებიან კანონმდებლები, პირდაპირ, სტატუსის საქართველოა: განსაზღვრას. ჩანასახთან გამონაკლისი მიმართებით, არც ეროვნულ კანონმდებლობაში არაერთ ბუნდოვანებას, თუ გაურკვევლობას ვხვდებით; რიგი საკითხებისა კი, საერთოდ, მოუწესრიგებელია და, დამატებით, ჩარევას საჭიროებს. აქედან გამომდინარე, ნაშრომის მთავარ მიზანი ეროვნული კანონმდებლობის არასაკმარისობის წარმოჩენა და, საერთაშორისო პრაქტიკის ანალიზის გზით, გარკვეული რეკომენდაციების შემუშავებაა.

1. ბოელინგი, ჰ., ჭანტურია, ლ., სამოქალაქო საქმეებზე სასამართლო გადაწყვეტილებათა მიღების მეთოდიკა, მეორე გამოცემა, თბილისი, 2004;
2. გელაშვილი, ი., ჩანასახის სამოქალაქოსამართლებრივი მდგომარეობა, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დაცული სადისერტაციო ნაშრომი, თბილისი, 2012;
3. გოცირიძე, ე., სიცოცხლის დასაწყისი და დასასრული: ფეტუსისა და ევთანაზიის ფულებრივი საკითხები სტრასბურგის იურისპრუდენციის მიხედვით, ადამიანთა უფლებათა დაცვის ევროპული და ეროვნული სისტემები, სტატიათა კრებული, კორკელია, კ. რედ., თბილისი, 2007;
4. ვაჩეიშვილი, ა., სამართლის ზოგადი თეორია, გამომცემლობა „სამართალი“, თბილისი 2010;
5. კერესელიძე, დ., კერძო სამართლის უზოგადესი სისტემური ცნებები, ევროპული და შედარებითი სამართლის ინსტიტუტის გამომცემლობა, თბილისი, 2009;
6. კვაჭაძე, მ., თანამედროვე მედიცინის ზოგიერთი სამართლებრივი ასპექტი, ლეკვეიშვილი, მ., შაფაქიძე, ი. რედ., თბილისი, 1996;
7. კუბლაშვილი, კ., ძირითადი უფლებები, გამომცემლობა „ჯისიაი“, თბილისი, 2008;
8. სადრაძე, თ., ევთანაზია და ფეტუსის სისხლისსამართლებრივი დაცვის პრობლემები, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დაცული სადისერტაციო ნაშრომი, თბილისი, 2019;
9. ჩიკვაშვილი, შ., საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, წიგნი მეოთხე, ტომი II, გამომცემლობა
„სამართალი“, 2001;
10. ჭანტურია, ლ. სკ-ის 63-ე მუხლის კომენტარი, მე-4 ველი, სამოქალაქო კოდექსის კომენტარი, წიგნი I, სამოქალაქო კოდექსის ზოგადი დებულებები, თბილის, 2017;
11. ჭანტურია, ლ., სამოქალაქო სამართლის ზოგადი ნაწილი, გამომცემოლობა „სამართალი“, თბილისი, 2011;
12. Anderson, M. L., Are You My Mommy? A Call for Regulation of Embryo Donation, Capital University Law ReviewVol. 35, Issue 2, 2006;
13. Berg, J., Of Elephants and Embryos: A Proposed Framework for Legal Personhood, Hastings law Journal, Vol. 59, Issue 2/3, 2007; 14. Berg, J. W., Owning Persons: The Application of Property Theory to
Embryos and Fetuses, Wake Forest Law Review, Vol. 40, Issue 1, 2005;
15. Cameron, K., Is Abortion a Constitutional Right, Focus on the Families, 2024,
https://www.focusonthefamily.com/pro-life/isabortion-a-constitutional-right/;
16. Carbone, J., Cahn, N., Embryo Fundamentalism, George Washington University Law School Legal Studies Research Paper No. 503, 2010;
17. Carlisle, M., Fetal Personhood Laws Are a New Frontier in the Battle Over
Reproductive Rights, Time, 2022,
https://time.com/6191886/fetal-personhood-laws-roe-abortion/13/08/2023;
18. Cayol, A., Avant la naissance et après la mort: l’être humain, une chose digne de respect, Conseil constitutionnel et droits fondamentaux 9, 2011, https://journals.openedition.org/crdf/5450
19. Dekkers, R., La fiction juridique: étude de droit romain et de droit compare, Sirey, 1935;
20. Dickens, B. M., Cook, R. J., The Legal Status of in Vitro Embryos, International Journal of Gynaecolgy and Obstetic, Vol. 111, Issue 1, 2010;
21. Diesse, F., La situation juridique de l’enfant à naître en droit français : entre pile et face. Revue générale de droit, Vol. 30, No. 4, 1999;
22. Fiandaca, Sh., In Vitro Fertilization and Embryos: The Need for International Guidelines, Albbani Law Journal of Science Technology, Vol. 8, Issue 2, 1998;
23. Gilbert, S. F., Pseudo-Embryology, and Personhood: How Embryological Pseudoscience Helps Structure the American Abortion Debate, Natural Science, Vol. 3, Issue 1, 2023;
24. Gomez-Lobo A., On Potentiality and Respect for Embryos: A Reply to Mary Mahowald, Theoretical Medicine and Bioethics, Sringer, 2005, https://repositorio.uc.cl/xmlui/bitstream/handle/11534/1688/articulo050.pdf;
25. Heldrich, A., Steiner, A., sv “Legal personality” in International Encyclopedia of Comparative Law, Vol. 4 Ch. 2, Tübingen, 2004.
26. Jones, D. A., The Soul of The Embryo, An Enquiry into the Status of the Human Embryo in the Christian Tradition, Continuum, 2004;
27. Katz, K. D., The Legal Status off the Ex-Ueto Embryo: Implications for Adoption Law, Wells Conference on Adoption Law, Capital University Law Review No. 35-2, 2006;
28. Kiessling, A., What is an Embryo? Connecticut Law Review, Vol. 36, Issue 4, 2004;
29. Kriegel, B., Les droits de l’homme et le droit naturel, Colas, D. ed., Presses Universitaires de France, 1988,
https://shs.cairn.info/droitinstitutions-et-systemes-politiques--9782130399896-page-1?lang=fr;
30. Lizza, J. P., Potentiality and Human Embryos, Bioethics, Vol. 21, Issue,
7, 2007;
31. Longchamps de Bérier, F., The Status of a Bearer of Rights within the European Legal Tradition: the Tratition of Rome and Jerusalem - A Case Study, University of South Africa Press, 2013,
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/12866/longchamps
deberier_the_status_of_a_bearer_of_rights_within_the_european_legal_ tradition_2013.pdf?sequence=1&isAllowed=y;
32. Neumayer, K. H., “Intestate succession” in International Encyclopedia of Comparative Law, Vol 4;
33. Robertson, J., Reproductive Technology and Reproductive Rights: In the Beginning: The Legal Status Of Early Embryos, Virginia Law Review, Vol. 76, No. 1, 1990;
34. Rosen, A., Rosen, J., Frozen Dreams: Psychodynamic Dimensions of
Infertility and Assisted Reproduction, Routledge, 2005;
35. Roux-Demarre, F., l’embryon et le foetus en droit, Janvier 2012, 4,
http://fxrd.blogspirit.com/media/01/01/1698829562.pdf;
36. Solter, D., Embryo Research in Pluralistic Europe, Springer, 2003;
37. Stout, D., In First Veto, Bush Blocks Stem Cell Bill, New-YourkTimes, July 19, 2006, https://www.nytimes.com/2006/07/19/washington/19cnd-stem.html;
38. Wyatt, M., The Potential Consequences of Louisiana’s Abortion Law, Governing, July 18, 2022, https://www.governing.com/now/the
potential-consequences-of-louisianas-abortion-law;
39. The Protection of the Human Embryo in vitro, Steering Committee on Bioethics (CDBI) Report by the Working Party on the Protection of the Human Embryo and Fetus (CDBI-CO-GT3), Council of Europe, Strasbourg, 19 June 2003;
40. ბავშვთა უფლებების შესახებ ევროპული ქარტიის შესახებ ევროპული საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის რეკომენდაცია №1046, 1986;
41. Davis v. Davis, 15 Family Law Reports 2097, Tennessee Circuit Court, 1989, 2103;
42. Davis v. Davis, 842 South Western Reports 588, 1992;
43. Planned Parenthood of Southeastern Pa. v. Casey, 505 U.S. 833 (1992),
https://supreme.justia.com/cases/federal/us/505/833/;
44. http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=13&t=3812;
45. https://aideauxtd.com/statut-juridique-de-lembryon-et-du-foetus/;
46. https://constitution.congress.gov/browse/amendment14/#:~:text=No%20State%20shall%20make%20or,equal%20protection%20of%20the%20laws;
47. https://constitutioncenter.org/the-constitution/supreme-court-case
library/dobbs-v-jackson-womens-health-organization;
48. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/29980?publication=50;
49. https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702?publication=132;
50. https://nightlight.org/snowflakes-embryo-adoption-donation/embryo
adoption/;
51. https://www.cabinetaci.com/debut-de-la-personnalite-juridique/;
52. https://www.ccne-ethique.fr/sites/default/les/2021-02/avis001.pdf;
53. https://www.doc-du-juriste.com/droit-prive-et-contrat/droit-civil/commentaire-d-arret/commentaire-arret-premiere-chambre-civile-courcassation-10-decembre-1985-464714.html 26/08/2023;
54. https://www.eurostemcell.org/regulation-stem-cell-research-switzerla nd;
55. https://www.fd.ulisboa.pt/wp-content/uploads/2014/12/Codigo-Civil
Frances-French-Civil-Code-english-version.pdf;
56. https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/24/233_245_233/en#art_31;
57. https://www.fondationlejeune.org/defense-vie
humaine/influence/revisionloibioethique/lembryon-est-il-un-etre
humain/#:~:text=L'expression%20%C3%AAtre%20humain%20potentiel,e%20jour%20apr%C3%A8s%20la%20f%C3%A9condation;
58. https://www.icj.org/wp-content/uploads/2013/05/Spain-Spanish-CivilCode-2012-eng.pdf;
59. https://www.legifrance.gouv.fr/codes/article_lc/LEGIARTI000006433644;
60. https://www.legifrance.gouv.fr/codes/texte_lc/LEGITEXT000006070721/;
61. https://www.legifrance.gouv.fr/juri/id/JURITEXT000007015640/;
62. https://www.legifrance.gouv.fr/juri/id/JURITEXT000007071215/;
63. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2008/22/contents;
64. https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2010/press-release/;
65. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child;
66. https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text;
67. https://bib.kuleuven.be/rbib/collectie/archieven/boeken/massagerdroitsdelenfant-1997.pdf;
68. https://biotech.law.lsu.edu/cases/la/health/embryo_rs.htm;
69. https://warwick.ac.uk/fac/arts/classics/research/undergrads/the_slave_in_roman_law_-_persona_person_or_res_thing_final.pdf;
70.
https://www.pamplemousse-magazine.co/post/infans-conceptus-definition-conditions-effets.